بیراهه

بـسم الله الرحمن الرحيم

براي بررسي تاريخچه پيدايش وهابيت ، ابتدا بايد ديد كه مي خواهيم زمان رواج آن رابررسي كنيم و يا زمان شكل گيري انديشه هاي آن را. كه با نگاه نخستين مي توان گفت بايد ديد اين انديشه از چه زماني و توسط چه كسي رواج پيدا كرد.

آنان خودشان را سلفي مي خوانند در حاليكه شيعيان و اهل سنت براي آنان نام وهابيت¹ را انتخاب كرده اند.

سلف در لغت به معناي متقدم و گذشتگان است و در اصطلاح پیرو صحابه، تابعین وتابعین تابعین² در سه قرن اول گفته شده است³ كه در قرن چهارم توسط گروهي از اهل حديث به وجود آمد ؛ به اين معنا كه آنان خود را پيرو سلف صالح شمردند و خود را تابع پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي دانند. سلفیه چون خود را به احمد بن حنبل پیشوای حنابله منسوب می کردند، به «حنابله» نیز معروف اند.

اما اگر بخواهيم اندكي دقيق تر به تاريخچه پيدايش وهابيت نگاهي بيندازيم، مي بينيم كه تئوري حذف اهل بيت و در پي آن حذف پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم از قاموس اسلام به دهه هاي نخستين صدر اسلام باز مي گردد.

آنجايي كه اميرالمومنين علي عليه السلام مي فرمايد:

خدايا! مرا در برابر قريش، ياري فرما. اينها توطئه نابودي نبي مكرم (صلي الله عليه و آله) را در سر مي پروراندند و نتوانستند آن را درباره نبي مكرم (صلي الله عليه و آله) پياده كنند، خدايا! تو بين توطئه قريش و نبي مكرم (صلي الله عليه و آله) حائل شدي. انتقام پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) را از منِ علي گرفتند و تمام آنچه را كه مي خواستند روي پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) پياده كنند، روي من پياده كردند.⁴

يا در جايي ديگر ايشان مي فرمايند:

قسم به خدا! معاويه مي خواهد از هيچ خانه بني هاشم، دود برنخيزد.⁵ كنايه از اينكه هيچ اثري از اين دودمان باقي نماند.⁶

و وهابيت مجري همان طرحي است كه در صدر اسلام توسط بني اميه پايه ريزي شده است.

طرحي كه هنوز يك قرن از حيات پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله وسلم نگذشته بود كه صدايي بلند مي شود: 

اگر دنبال طواف هستند، چرا اطراف قصر عبد الملك طواف نمي كنند؟! ⁷

و مجري كه اگر كسي براي اظهار علاقه و ارادت خود به سوي ضريح نبي اكرم دست بلند كند با شلاق هاي آنان مواجه مي شود همانند حجاج و يا حسن بن علي بن خلف بربهاري كه هر نوع مرثيه خواني براي اهل بيت عليهم السلام را ممنوع اعلام كرد و به ياران خود دستور داده بود هر كسي را كه براي اهل بيت عليهم السلام مرثيه خواني كند را به قتل برسانند.

اما با پيدايش مذهب اشعريه ، سلفيه روبه زوال پيش رفت تا اينكه روحاني حنبلي مذهب فرزند خود را به مدارس حنابله براي فراگيري فقه حنبلي فرستاد. با آغاز قرن هشتم و انتشار عقايد ابن تيميه در دمشق و اطراف آن غوغايي به راه افتاد.

پس از زنداني شدن و درگذشتن ابن تيميه در زندان انديشه هاي او هم در حال افول بود كه چهار قرن بعد اين افكار توسط محمد بن عبدالوهاب و كمك هاي حمايتي و اقتصادي آل سعود احياء گرديد.

محمد ابن عبدالوهاب اولين حكومت سياسي اش را در منطقه نجد پايه ريزي كرد و از آنسو همزمان با محمد سعود⁸ پيمان نامه نظامي و فرهنگي بست. 

محمد بن عبدالوهاب در مسائل سياسي و كشتار مسلمانان با جاسوسان انگليسي و مستشاران بريتانيا همدست بود و از نظر مباني فكري و اعتقادي ، مروج تفكرات ابن تيميه به حساب مي آمد. با زياد شدن حملات و كشتار هاي وهابيت، دولت عثماني لشكري به سوي عربستان مي فرستد و پرونده وهابيت در همان جا با اعدام برخي از سران و فرار وپناهنده شدن برخي ديگر به كشورهاي همسايه بسته مي شود.

يكي از سران وهابي كه به كشور همسايه پناهنده مي شود عبدالعزيز پدر ملك فهد بود كه از كويت قيام مي كند و پس از 20 سال مبارزه دولت عربستان سعودي كنوني را تشكيل مي دهد.

تهيه شده توسط نويسنده وبلاگ بيراهه

منابع:

1. دانشمندان براي جلوگيري از هرگونه سوءاستفاده و شايعه پراكني از نام محمدبن عبدالوهاب كه هم نام با پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم بود نام فرقه را به جاي محمدي به نام پدرش عبدالوهاب نام گذاري كردند.

2. عواجي غالب بن علي، فرق معاصرة تنتسب إلى الإسلام، ص61.

3. سلیم، المنهج السلفی عند الشیخ ناصر الدین الالبانی، ص6.

4. إبن أبي الحديد ، شرح نهج البلاغه، ج 20، ص 298.

5. شرح نهج البلاغة لإبن أبي الحديد، ج5، ص22.

6.غريب الحديث ابن قتيبه، ج1، ص367 - النهاية في غريب الحديث لإبن الأثير، ج3، ص86 ـ لسان العرب لإبن منظور، ج12، ص355.

7.شرح نهج البلاغة لإبن أبي الحديد، ج15، ص242.

8. جدّ اعلاي ملك فهد و ملك عبدالله.